Tanka (Đoản ca) là tên ban đầu của thể loại thơ ngắn Nhật Bản, đã có từ thế kỷ thứ X, nhằm phân biệt với Trường ca (Choka). Chúng ta đã biết đến thể loại thơ Haiku là thể loại thơ thường có 17-18 âm tiết, và được viết thành 3 dòng. Còn thể loại thơ Tanka thì thường có tới 29-31 âm tiết, và được viết thành 5 dòng. Từ đầu thế kỷ XX, nhà thơ Masaoka Shiki đã rất chú ý đến việc làm mới lại thể thơ Tanka, đưa nó vào các đề tài hiện đại và dần dần chuyển hóa nó thành một thể thơ riêng biệt, thường là thơ không đề, lấy tên chung là Tanka, còn thể loại thơ ngắn hiện đại thì đặt tên khác là Waka. Những năm gần đây, thể thơ Tanka của Nhật phát triển khá đều đặn và mạnh mẽ. Xin giới thiệu với bạn đọc một chùm thơ Tanka gần đây, trích từ Tuyển tập Thơ Nhật Bản hiện đại được dịch ra tiếng Nga, lấy tên là “Ngọn gió lạ” (Nhà xuất bản Inostranka, Maxcơva, 2003).
Thơ Tanka Nhật Bản của Shuichi Sakai
.jpg)
Shuichi Sakai (Sinh năm 1958), giáo sư nhiều trường Đại học, tác giả tập thơ Tanka “Những ngày trong mê lộ” (1987) và “Hạt nhỏ” (1999). Đã từng được giải về thơ Tanka với Giải thưởng mang tên Teraiama Suizi năm 2000.
***
Tôi nực cười
Khi thấy những con người thế kỷ XIX,
Không nhà bác học nào, cũng không học thuyết nào,
Chẳng hề xui ta giết ai hết cả,
Dù đã nghĩ ra đủ mọi chuyện giết người!
***
Tôi lại phải phát run vì sợ hãi
Khi phải định nghĩa cho thật rõ
Linh hồn con người thực chất là gì,
Trong bóng tối không đường ra
Của triết học đơn thuần duy vật!
Bằng Việt giới thiệu và dịch/ báo Người Hà Nội
http://nguoihanoi.com.vn/tho-tanka-nhat-ban_258888.html