Nội thất Lăng mộ Taj Mahal
Lăng mộ Taj Mahal là lăng mộ của hoàng hậu Mumtaz Mahan - người vợ thứ 3 được vua Shah Jahan rất mực yêu thương. Hoàng hậu qua đời lúc 40 tuổi khi sinh cô con gái thứ hai và là người con thứ 14 của nhà vua. Thương tiếc người vợ khôn nguôi, nhà vua đã quyết định xây lăng mộ cho bà. Công trình được xây dựng kéo dài 22 năm với sự lao động cật lựcsuốt ngày đêm của 20.000 thợ xây, thợ cắt đá, thợ khảm, thợ chạm khắc, họa sĩ, nhà thư pháp, … được trưng dụng từ toàn bộ đế chế và vùng Trung Á cũng như ở Iran.
Vua Shah Jahan là vị vua thứ V của vương triều Mogol, một vương triều Hồi giáo gốc Thổ được thiết lập ở Ấn Độ từ năm 1526 mà vị vua đầu tiên là Babur. Nhà vua luôn dồn mọi đam mê của mình vào nghệ thuật kiến trúc, xây dựng. Lăng mộ Taj Mahal được khởi công xây dựng từ năm 1632, tọa lạc bên bờ sông Yamuna, tại thành phố Agra, thuộc bang Uttar Pradesh, cách thủ đô New Delhi 230km. Không rõ ai là người thiết kế lăng mộ Taj Mahal, nhưng có một điều chắc chắn xuất phát từ tình yêu thương vợ vô bờ bến đã giúp cho vua Shah Jahan chọn được một mẫu kiến trúc đẹp nhất, lộng lẫy nhất thế giới và nó trở thành biểu tượng của cả một dân tộc.
Việc xây dựng Taj Mahal được giao phó cho một hội đồng quản trị của kiến trúc sư, dưới sự giám sát của triều đình gồm: Abd ul-Karim Khan Ma’mur, Markramat Khan và Ustad Ahmad Lahauri. Lahauri được coi là người thiết kế chính. Taj Mahal được xây trên một khu đất hình chữ nhật rộng gần 180 nghìn m2,được chia làm 3 khu vực: Khu cửa vào với cổng thứ nhất, bên trong có sân vườn mang tính chuyển tiếp giữa không gian bên ngoài và bên trong; khu vực sân vườn chính, công trình được ngăn cách với khu vực ngoài bằng bức tường và một cổng lớn. Khu vực này rộng hơn 87 nghìn m2, có hồ nước và bồn phun nước, vườn cây xanh tốt bốn mùa. Hai hồ nước cắt nhau thẳng góc, chia khu đất thành 4 phần bằng nhau. Mỗi phần lại chia thành bốn ô vuông nhỏ, tạo thành 16 thảm cỏ xanh. Khu lăng mộ là một tòa lâu đài hình bát giác xây trên một nền cao bằng đá cẩm thạch trắng, đá sa thạch đỏ lấy từ Rajasthan và sử dụng 28 loại đá quý để khảm lên đá cẩm thạch cùng nhiều hiện vật có nguồn gốc từ nhiều quốc gia khác nhau như ngọc lam đưa đến từ Tây Tạng. Để chuyển những vật liệu xây dựng rất nặng này, người Ấn đã phải dùng tới 1.000 con voi. Xung quanh đền còn có 4 tháp minaret quen thuộc của đạo Hồi, hai công trình nhà thờ Hồi giáo (Mosque) và sảnh đối diện đặt hai bên lăng. Tòa lăng mộ có kich thước 56,7 x 56,7m, 4 cạnh có 4 gian sảnh với 4 cửa ra vào, ở phần không gian lõm vào trong công trình. Không gian này là chỗ tạo nên những vòm cuốn lớn nhất, chiếm vị trí quan trọng trong tổ hợp mặt đứng của công trình.
Lăng mộ Taj Mahal nhìn từ phía trước
Ngôi đền được ốp đá cẩm thạch trắng mịn bao quanh bên ngoài, bên trong ốp đá cẩm thạch màu. Đền có 8 cạnh là những bức tường có nhiều cửa sổ và cửa ra vào hình vòm cuốn. Trong đền có một hành lang lớn chạy suốt. Tại giữa gian phòng rộng lớn, sáng sủa ở tầng hai của lâu đài đặt chiếc quan tài tượng trưng bằng đá cẩm thạch, được trang trí nhiều hoa văn cây cỏ và dòng chữ Ả Rập trích từ kinh thánh Koran. Ở phòng giữa tầng dưới đặt quan tài thật. Trên phòng mộ, với không gian rộng lớn, chính giữa trung tâm công trình nổi lên là một vòm bán cầu lớn đường kính 17,7m, làm bằng đá cẩm thạch trắng muốt, đồ sộ sừng sững giữa trời xanh. Trên chiếc vòm cầu lớn này còn có một chiếc vòm cầu khác nhỏ hơn úp lên nó. Độ cao từ đỉnh vòm ngoài đến cốt mặt đất là 75m, xung quanh vòm lớn còn có 4 vòm nhỏ phân bố đều 4 phía, tạo nên những hồi âm tương ứng làm cho vẻ đẹp vòm lớn thêm hoàn chỉnh.
Lăng mộ Taj Mahal là một kiến trúc Hồi giáo, mọi chi tiết trang trí không chỉ thể hiện tình yêu duy nhất, nồng cháy đối với người vợ xấu số của một vị hoàng đế đầy quyền lực, mà nó còn hàm chứa yếu tố tâm linh, thấm đượm một niềm tin sâu sắc vào thượng đế. Vì theo quan niệm của Hồi giáo, số 4 và bội số của 4 là thiêng liêng, cho nên từ 4 ô cỏ ở sân, 4 hồ nước đến xung quanh vòm chính có 4 vòm nhỏ ở bốn góc xung quanh, 4 góc lăng mộ vươn lên 4 tháp nhọn cao 40m, như những chiếc sáo thần vĩ đại thổi lên trời cao.
Lăng mộ Taj Mahal thường thay đổi màu sắc theo những thời khắc trong ngày. Lúc bình minh lên, toàn công trình nhuộm một màu vàng rực rỡ. Lúc đứng Ngọ (12 giờ trưa), một màu trắng trang nghiêm, thuần khiết phủ lên ngôi đền. Khi hoàng hôn buông xuống, cũng là lúc toàn bộ khu lăng mộ được dát một màu hồng phớt nhẹ, làm tăng thêm vẻ trầm mặc. Vào những đêm trăng sáng, khu lăng mộ ánh lên màu bạc lấp lánh. Khi còn sống, mỗi lần đến thăm lăng mộ, Shah Jahan thường đi thuyền trên sông Jamuna, nằm phía sau lăng mộ Taj Mahal.
Hơn ba trăm năm trôi qua, lăng mộ Taj Mahal, như nhà thơ vĩ đại, đoạt giải Nobel về văn học Rabindranath Tagore của Ấn Độ nói: nó là “một bài thơ bằng đá cẩm thạch”. Và ông ví Taj Mahal là “giọt nước mắt đọng trên má thời gian”. Rõ ràng, lăng mộ này không chỉ là di sản quý giá của nền văn hóa Ấn Độ, mà nó còn là một công trình lịch sử đáng được trân trọng của nền kiến trúc thế giới, một bài thơ tình yêu vĩnh hằng.
Lăng mộ Taj Mahal được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới năm 1983. Và mới đây tổ chức NOWC (New Open World Comporation) bình chọn Lăng mộ Taj Mahal của Ấn Độ là một trong 7 kỳ quan Văn hóa thế giới mới.
Hiện nay, loại đá hoa cương trắng ở Taj Mahal đang dần dần chuyển thành màu vàng, do không khí bị ô nhiễm. Chính phủ Ấn Độ Đã phải ban bố vùng bảo vệ lăng với diện tích lên tới 10.000km2 và chỉ cho các phương tiện chạy bằng điện được phép đến gần. Đặc biệt, Taj Mahal đang bị nứt với tốc độ đáng báo động, vì phần móng bằng cột gỗ đã bị mục nát, các tòa tháp bắt đầu nghiêng.
NHN
https://nguoihanoi.com.vn/lang-mo-taj-mahal-vien-ngoc-nghe-thuat-hoi-giao-an-do_271775.html