Làng Tranh Đông Hồ
Là làng nghề vẽ tranh dân gian nổi tiếng của Việt Nam. Cách Hà Nội chừng 33 km về hướng Đông và nằm sát bờ Nam đê sông Đuống, làng Hồ hay Đông Hồ là một làng nghề cổ truyền, có tên Nôm là làng Mái nay thuộc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Đây là cái nôi của dòng tranh khắc gỗ dân gian đặc sắc được nhiều người cả trong và ngoài nước biết đến, với những bức tranh từ lâu đã đi vào đời sống tinh thần bao người dân Việt.
Với hơn 220 hộ dân, sinh sống bằng nghề làm tranh và hàng mã nhiều hơn làm nông nghiệp, làng Đông Hồ còn lưu giữ cách làm tranh cổ xưa nhất của vùng đất Kinh Bắc. Ca dao Việt Nam đã có những khắc họa thật sinh động về làng tranh Đông Hồ với hình ảnh một làng quê dung dị nằm nép mình bên dòng sông Đuống hiền hòa, nổi bật với những chuẩn mực đạo đức được cổ súy giữ gìn qua bao đời, đã tạo nên cung cách ứng xử độc đáo của người làng Mái: trọng danh dự, khí tiết, ăn nói lịch lãm, trên dưới thưa gửi rõ ràng và hiếm khi trong làng có người to tiếng chửi mắng nhau…
“Hỡi cô thắt lưng bao xanh
Có về làng Mái với anh thì về
Làng Mái có lịch có lề
Có ao tắm mát có nghề làm tranh.”
Xuất hiện từ khoảng thế kỷ XVI, tranh Đông Hồ được hình thành bằng phương pháp thủ công, là kết tinh của sự khéo léo và nhẫn nại, cộng với nghệ thuật thẩm mỹ đầy tinh tế… đây không phải là những bức tranh được vẽ theo cảm hứng nhưng được in lại qua những bản khắc, và để có bản khắc đạt đến độ tinh xảo, đòi hỏi ở người vẽ mẫu cũng như người khắc ván phải có lòng yêu nghệ thuật và trình độ kỹ thuật cao. Tranh Đông Hồ có đến 180 loại được phân thành 5 loại chính gồm: tranh thờ, tranh lịch sử, tranh chúc tụng, tranh sinh hoạt và truyện tranh.
Hàng năm, từ tháng Ba đến tháng Bảy cả làng làm hàng mã, sang tháng Tám đến tháng Chạp lại tất bật mùa tranh Tết, khắp làng rực rỡ sắc màu của giấy điệp. Đặc biệt làng Hồ có hội vào rằm tháng Ba âm lịch, trong ngày hội làng có những nghi thức truyền thống như tế thần, thi mã, thi tranh rất vui vẻ…
Tranh Đông Hồ được in trên giấy dó, một loại giấy được làm thủ công từ nguyên liệu là cây dó mọc trên rừng giống như vỏ cây bạch đàn. Cây dó đem về cho vào cối giã nhỏ, rây thành bột mịn, sau đó dùng bột này chế biến thành giấy dó. Do trên nền giấy thường được quét bằng một lớp hồ hoặc nhựa thông có pha loại bột từ vỏ sò điệp giã nhỏ tạo màu sáng lấp lánh nên còn được gọi là giấy điệp.
Người làng Hồ đã biết vận dụng, chắt lọc từ những chất liệu thiên nhiên để tạo nên những sắc màu truyền thống vừa tươi vừa có độ bền màu, như màu xanh da trời được chiết suất từ gỉ đồng; màu chàm được chiết suất từ lá cây chàm ở Lạng Sơn; màu đỏ thắm từ vỏ cây Vang; màu đỏ son từ đá sỏi khai thác trên núi; màu vàng từ hoa Hòe hay rơm nếp; màu đen từ tro Xoan hay tro lá cây tre; màu trắng ngà óng ánh sáng điệp là do bởi chất điệp được chế biến từ vỏ ốc hay vỏ sò của vùng biển Quảng Ninh… đây là những màu cơ bản, không pha trộn và mỗi màu tương ứng với một bản khắc gỗ nên thường tranh Đông Hồ chỉ giới hạn ở bốn màu.
Có thể nói giai đoạn từ nửa cuối thế kỷ XIX đến năm 1944 là thời cực thịnh của làng tranh, với 17 dòng họ trong làng đều tham gia làm tranh. Qua những năm kháng chiến chống Pháp, do chiến tranh tàn phá khốc liệt nên nghề làm tranh cũng tạm bị gián đoạn. Đến khi hòa bình lập lại ở miền Bắc nhất là khi đất nước thống nhất thì làng tranh mới được khôi phục.
Làng gốm Bát Tràng
Nhắc đến làng nghề truyền thống lâu đời ở Việt Nam, không thể bỏ qua cái tên Làng gốm Bát Tràng, không chỉ là nơi lưu giữ nét văn hóa truyền đời của Hà Nội, nơi đây còn là một trong những nguồn cung cấp đồ gốm sứ lớn nhất Việt Nam.
Những sản phẩm được bày bán tại Làng gốm Bát Tràng.
Làng gốm Bát Tràng nằm ở ven sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm ngoại thành Hà Nội. Cái tên Bát Tràng có nghĩa là “cái sân lớn”, và làng có lịch sử hình thành từ thời Lê. Đây là làng gốm lâu đời nổi tiếng nhất ở Việt Nam, cũng như là địa điểm mà du khách trong và ngoài nước không thể không một lần ghé thăm.
Theo sử sách ghi lại, làng gốm Bát Tràng đã được hình thành vào khoảng thế kỷ 14 - 15. Dư địa chí của Nguyễn Trãi có ghi chép lại “Làng Bát Tràng làm đồ chén bát”, “Bát Tràng thuộc huyện Gia Lâm, Huê Cầu thuộc huyện Văn Giang. Hai làng này đều cung ứng đồ cống cho Trung Quốc là 70 bộ bát đĩa và 200 tấm vải thâm…”.
Thông qua nhiều câu chuyện dân gian, có thể thấy làng gốm Bát Tràng được hình thành trước khi ghi lại trong sử sách do 3 vị thái học sinh truyền lại. Trong gia phả của nhiều dòng họ ở Bát Tràng cũng có nhiều dấu ấn lịch sử của làng gốm như xuất hiện gốm sứ trong đời sống người dân với những họa tiết, hoa văn khác nhau. Điều này cũng đã được những nhà khảo cổ hiện đại xác nhận qua các dấu tích của các lớp đất nung và mảnh gốm tìm thấy được ở các vùng Thanh Hóa, Ninh Bình…
Nét đẹp của sản phẩm Bát Tràng là vẻ đẹp tinh xảo thể hiện trên từng chi tiết, đường nét từ khi chỉ là vật liệu thô cho đến khi thành sản phẩm đến tay người tiêu dùng. Cốt đất đặc trưng của gốm được phối tạo nên từ cát và phù sa của dòng sông Hồng. Men gốm được nung ở nhiệt độ tương đối cao từ 1250 đến 1320 độ C, tạo nên màu men sâu, đằm, mang đặc thù riêng của dòng gốm cổ.
Với lịch sử lâu đời, cùng với sự đa dạng về các sản phẩm gốm sứ thì hiện nay làng gốm sứ Bát Tràng hiện đang thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước tham quan, tìm hiểu cả về lịch sử cũng như quá trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng.
Làng lụa Hà Đông
"Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông"
Làng lụa Hà Đông hay còn gọi là lụa Vạn Phúc là làng nghề dệt lụa tơ tằm lâu đời có lịch sử ngàn năm với những mẫu hoa văn lâu đời nhất Việt Nam.
Ngày xưa, lụa Vạn Phúc được sử dụng nhiều trong cung đình nhờ chất lượng tốt và hoa văn đẹp. Hiện nay, có đến 800 hộ gia đình làm nghề, trong những gia đình đó người ta vẫn giữ lại những khung dệt cổ và những khung cơ khí hiện đại, điều này cho thấy người dân vẫn giữ những nét truyền thống vừa đầu tư phát triển làng nghề trong xu thế hội nhập.
Mặt hàng dệt tơ lụa Vạn Phúc có nhiều loại: lụa, là, gấm, vóc, vân, the, lĩnh, bằng, quế, đoạn, sa, kỳ, cầu, đũi. Với thương hiệu nổi tiếng và nghề truyền thống lâu đời, một chuyến du lịch làng lụa Vạn Phúc hứa hẹn sẽ mang lại nhiều điều thú vị. Đến đây, du khách vừa có dịp mua sắm các sản phẩm lụa chính hiệu, vừa được dịp quan sát quy trình làm ra tấm lụa của các nghệ nhân tài hoa.
Làng trống Đọi Tam
Khi nhắc đến nghề làm trống, chúng ta đều nhắc đến một làng nghề trống truyền thống Đọi Tam - Duy Tiên - Hà Nam, đây là làng nghề truyền thống tiêu biểu của toàn quốc, sản phẩm trống Đọi Tam đã được xuất bán qua nhiều nước trên thế giới.
Nổi tiếng bởi lịch sử 1.000 năm làm trống, nghề làm trống ở Đọi Tam được cha truyền con nối, thế hệ này tiếp nối thế hệ kia để gìn giữ và phát triển. Ở đây, người ta làm đủ làm đủ các loại trống, mỗi năm làm ra đến hàng nghìn chiếc trống các loại. Trống Đọi Tam nổi tiếng nhờ độ bền, đẹp, tròn,... đó là nhờ bí quyết riêng của làng nghề cùng tâm huyết của người làm trống.
Làng đá mỹ nghệ Non Nước
Làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước thuộc phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng, nổi tiếng cả trong và ngoài nước về các sản phẩm đồ mỹ nghệ bằng đá cẩm thạch. Mỗi khi dừng chân ở Ngũ Hành Sơn, du khách thường ghé thăm làng nghề và chọn mua những sản phẩm về làm quà tặng.
Làng được hình thành vào thế kỷ 18 do nghệ nhân người Thanh Hóa tên Huỳnh Bá Quát khai phá. Ngày nay, làng đá mỹ nghệ Non Nước đã được công nhận là di sản văn hoá phi vật thể cấp Quốc gia.
Nguyên liệu để làm ra các sản phẩm mỹ nghệ là đá cẩm thạch trước đây được khai thác ở núi Ngũ Hành Sơn. Đá núi Ngũ Hành Sơn nhiều vân ngũ sắc, vẻ đẹp cao sang, là mặt hàng được ưa chuộng trong xây dựng và kiến trúc. Từ đất đá vô cảm, người nghệ nhân làng đá mỹ nghệ đã thổi vào đó tâm hồn của con người để tạo ra những sản phẩm tinh xảo.
Tham quan làng đá, bạn sẽ được chiêm ngưỡng các tác phẩm nghệ thuật được chế tác từ đá, mỗi tác phẩm đều thể hiện nét tài hoa, tinh tế của các nghệ nhân cùng với đó thấy sự đa dạng của các loại sản phẩm, từ những pho tượng phật, tượng người, tượng các danh nhân Việt Nam,... tất cả đều được chạm trổ hoa văn rất tỉ mỉ và rất tinh xảo. Vì vậy đây là một điểm đến hứa hẹn nhiều điều thú vị cho khách du lịch.
Làng thúng chai Phú Yên
Làng nghề thúng chai ra đời đã lâu, chính xác từ bao giờ thì không ai nhớ người ta chỉ biết đây là nghề trở thành nguồn sống của dân làng từ thuở nào.
Những năm trước đây làng nghề còn xập xệ nhưng đến nay làng nghề đã phát triển và vươn ra cả thế giới. Trong xu thế hội nhập, không ít làng nghề truyền thống không chỉ đứng vững mà còn phát triển mạnh. Gần đây mọi người phấn khởi khi thúng chai bất ngờ xuất ngoại sang các nước như Thái Lan, Thụy Sỹ và các nước khác.
Thúng chai của Phú Yên có điểm đặc biệt là chỉ sử dụng nguyên liệu của địa phương. Theo người dân làng nghề, cây tre trồng trên đất Phú Yên có đặc điểm chịu nước tốt, dẻo dai và có nguồn dầu rái rất chất lượng khi trét thúng nên thúng giữ được độ bền. Được sự quan tâm của chính quyền cũng như sự nỗ lực của người dân, làng nghề ngày nay càng phát triển.
Làng nghề làm muối Tuyết Diêm
Tuyết Diêm có nghĩa là những hạt muối trắng tinh. Ở Phú Yên có 3 làng nghề sản xuất muối có truyền thống hơn 300 năm đó là Trung Trinh, Lệ Uyên, Tuyết Diêm.
Muối Tuyết Diêm còn được gọi là muối Cù Mông. Làng nghề làm muối Tuyết Diêm hình thành từ năm 1870, đến nay đồng muối Tuyết Diêm, xã Xuân Bình, Sông Cầu, Phú Yên đã 138 tuổi. Ngày nay, người dân ở đó vẫn giữ nghề làm muối dù vất vả, cực nhọc vì đó là cái nôi mà họ đã sinh ra và gắn bó.
Làng nghề làm muối là nét độc đáo, đặc sắc trong văn hóa làng nghề Việt Nam. Cũng là du lịch miền biển, nhưng thay vì chuyến du lịch nghỉ dưỡng, đến thăm làng nghề Tuyết Diêm bạn sẽ được trải nghiệm, tìm hiểu về một làng biển chứa đựng lịch sử văn hóa và nét đặc trưng của làng nghề xứ biển.
Làng cói Kim Sơn
Nằm ở huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình nổi tiếng với nghề trồng cói, làm cói có lịch sử hơn 100 năm và đã trở thành làng nghề nổi tiếng trong và ngoài nước.
Qua bao nhiêu thăng trầm, cói Kim Sơn ngày càng khẳng định vị thế của mình. Với sản phẩm đa dạng, bắt mắt các sản phẩm của làng cói Kim Sơn càng được nhiều người ưa chuộng. Hiện nay, chiếu cói Kim Sơn đã có mặt ở hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Ở huyện Kim Sơn hiện nay 100% xã đều tham gia làm cói vì vậy mà đã giải quyết việc làm cho hầu hết dân cư trong huyện. Hiện nay, làng cói Kim Sơn là địa điểm thu hút khách du lịch mới của Ninh Bình.
Làng nghề điêu khắc Sơn Đồng
Làng nghề truyền thống Sơn Đồng tại Hà Nội đã có từ nghìn năm nay và gắn liền với sự truyền bá Phật giáo vào Việt Nam, làng nghề nổi tiếng với nghề điêu khắc đồ gỗ, bên cạnh nghề tạc, sơn tạo ra những bức tượng như Phật bà nghìn mắt nghìn tay, Phật Thích ca, Phật A di đà,... bên cạnh đó, làng nghề còn nổi tiếng với các đồ thờ các loại. Đặc biệt, nghệ thuật sơn son thiếp vàng chỉ có tại làng nghề Sơn Đồng.
Hiện nay, sản phẩm của làng nghề Sơn Đồng chiếm đến 50% thị phần các đồ thờ sơn son thiếp vàng, thếp bạc phủ màu hoàng kim, phục vụ đời sống văn hóa tâm linh, tín ngưỡng của người dân.
Thành quả mà những người thợ Sơn Đồng thu được sau bao ngày đêm miệt mài bên xưởng gỗ là tiếng thơm không chỉ vang danh khắp mọi miền tổ quốc, mà còn vang xa tới nhiều quốc gia trên thế giới, nhắc đến tượng Phật là người ta nghĩ ngay đến Sơn Đồng.
Làng nghề khảm trai Chuôn Ngọ
Làng nghề khảm trai Chuôn Ngọ nằm ở Hà Tây, nay là Chương Mỹ, Hà Nội, đây là làng nghề truyền thống có từ thời nhà Lý. Trải qua gần nghìn năm nay, đời này qua đời khác, nghề khảm trai Chuôn Ngọ vẫn được lưu giữ và phát triển. Các sản phẩm của làng nghề rất tinh xảo và đa dạng, mang lại giá trị nghệ thuật cao.
Nét nổi bật của tranh khảm trai Chuôn Ngọ là những mảnh trai không vỡ, luôn phẳng, đục gắn xuống gỗ rất khít. Chi tiết trang trí trên khảm trai rất sinh động, đặc sắc. Người nghệ nhân bằng đôi tay khéo léo đã làm nên những sản phẩm tinh túy làm nên thương hiệu của làng nghề khảm trai Chuôn Ngọ. Những mảnh trai vô tri, vô giác, đã trở thành sản phẩm, có giá trị văn hóa, nghệ thuật cao.
Nghề khảm trai được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng cách cầm tay chỉ việc. Các nghệ nhân bằng lòng yêu nghề, quý trọng những tinh túy của cha ông để lại đã truyền thụ cho lớp lớp thế hệ sau gìn giữ và phát triển.
Làng tiện gỗ Nhị Khê - Hà Nội
Trước đây, nghề tiện chỉ chuyên tiện đồ gỗ thờ tự, gia dụng như: đài nến, ống hương, bát nhang, đấu đong thóc, chân bàn ghế, tủ… để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, nghề tiện giờ đây còn tham gia vào sản xuất các mặt hàng gia dụng cao cấp như: mành rèm cửa, đệm ghế ngồi ô tô, đồ trang trí nội thất, nhà cửa…
Để phù hợp với yêu cầu của thị trường, làng tiện gỗ Nhị Khê còn chuyển sang tiện các loại sản phẩm từ nguyên liệu đá sừng… thành đồ trang sức, mỹ nghệ độc đáo và tinh xảo, cho giá trị kinh tế cao như: bình, lọ, hộp đựng tăm, gạt tàn thuốc lá, các con vật quý…
Làng gốm Thổ Hà - Bắc Giang
Nghề gốm ở Thổ Hà phát triển rực rỡ từ thế kỉ 14. Đây là một trong ba trung tâm gốm sứ cổ xưa nhất của người Việt, bên cạnh Phù Lãng (Quế Võ, Bắc Ninh) và Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội). Thổ Hà mang những nét đặc sắc riêng hiếm có: độ sành cao, không thấm nước, tiếng kêu như chuông, màu men nâu đỏ mịn màng, ấm áp và gần gũi. Gốm có độ bền vĩnh cửu dù được chôn trong đất, ngâm trong nước.
Làng chỉ làm đồ gốm gia dụng, những chum vại, tiểu sành, chĩnh chõ nổi tiếng một thời. Những mảnh gốm xưa còn sót lại trên các bức tường vẫn nguyên hình vẹn trạng, hồn gốm như còn đọng mãi.
Làng nghề đồ gỗ mĩ nghệ Đồng Kỵ - Bắc Ninh
Làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ là một làng nghề nổi tiếng từ xa xưa. Đồng Kỵ nay thuộc xã Đồng Quang, huyện Tiên Sơn, tỉnh Bắc Ninh, cách Thủ đô Hà Nội khoảng 20 km về phía Đông Bắc. Làng nghề Đồng Kỵ cung cấp gần như đầy đủ các mặt hàng đồ gỗ mỹ nghệ cao cấp cho sinh hoạt, trang trí nội thất hay thờ cúng… những sản phẩm từ Đồng Kỵ đều được làm từ các loại gỗ quý như: gụ, trắc, hương, mun, nu, sưa…
Sản phẩm đồ gỗ mỹ nghệ tại Đồng Kỵ được làm từ đôi bàn tay khéo léo của những người thợ có tâm với nghề. Những người thợ đi trước truyền lại kinh nghiệm cho lớp thế hệ đi sau lưu giữ những tinh hoa của nghề truyền thống. Các sản phẩm là đứa con tinh thần, là niềm đam mê của người thợ nên được chăm chút rất tỉ mỉ, chính xác đến từng chi tiết trang trí, trạm khắc.
Với thu nhập hàng trăm tỉ đồng/năm, sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ đã tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động không chỉ của làng mà còn thu hút thợ của các nơi khác đến.
Làng Gốm Chu Đậu - Hải Dương
Gọi gốm Chu Đậu là gốm đạo vì hoa văn tinh xảo của những sản phẩm này đều mang đậm những giá trị nhân văn của Phật giáo và Nho giáo. Gốm Chu Đậu (huyện Nam Sách, Hải Dương) phát triển rực rỡ vào giai đoạn thế kỷ 14 đến thế kỷ 17. Sau hơn ba thế kỷ thất truyền, nay gốm Chu Đậu hồi sinh, trở thành mặt hàng xuất khẩu có giá trị. Sự phục hồi của làng gốm còn tạo nhiều tiềm năng phát triển du lịch làng nghề cho địa phương. Các sản phẩm gốm Chu Đậu đang được lưu giữ tại nhiều bảo tàng quốc gia trên thế giới như Thổ Nhĩ Kỳ, Pháp, Bỉ, Nhật Bản, Hà Lan… và trong sưu tập cá nhân của nhiều nước trên thế giới.
Một trong những điểm nổi bật của gốm Chu Đậu là các đường nét hoa văn. Hoa văn cổ của Chu Đậu phần nhiều là sen, cúc, dưới nhiều dạng khác nhau và hàng chục loại hoa văn cách điệu khác.
Làng thêu ren Văn Lâm - Ninh Bình
Tương truyền, từ năm 1285, khi Vua Trần Thái Tông tròn 40 tuổi, nhường ngôi cho con lên làm Thái Thượng Hoàng đã về vùng núi Vũ Lâm tu hành (xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư), bà Trần Thị Dung là vợ Thái sư Trần Thủ Độ theo triều đình nhà Trần về đây đã truyền dạy cho Nhân dân thôn Văn Lâm nghề thêu ren. Như thế, nghề này đến nay đã có trên 700 năm.
Đường nét thêu ren rất tinh xảo, uyển chuyển, mềm mại, thanh tú nhưng lại sống động mịn màng như nét vẽ của người họa sĩ. Sản phẩm thêu ren rất phong phú như: ga trải giường, rèm cửa, gối, khăn bàn, khăn tay, tranh, ảnh....
Ở Văn Lâm hiện nay, có rất nhiều gia đình trang bị các loại khung thêu, với nhiều kích cỡ khác nhau. Dưới bàn tay tài hoa của người thợ thêu, qua những sợi chỉ mảnh mai, nhiều màu sắc trên nền vải được chọn, những tác phẩm nghệ thuật tinh tế đã ra đời.
Làng Chạm bạc Đồng Xâm - Thái Bình
Tương truyền nghề chạm bạc Đồng Xâm đã có từ thế kỷ 15. Dân gian tương truyền, có một người đàn ông từ Châu Bảo Lạc (Cao Bằng) đi thuyền nan xuôi dòng, dừng bên bờ Trà Lý rồi truyền nghề chạm kim khí cho dân làng. Còn theo văn bia tại đền thờ tổ nghề chạm bạc, vào năm 1428, cụ Nguyễn Kim Lâu chính là người đã về đây truyền nghề cho dân, lập thành phường Phúc Lộc, theo mô hình, một trùm phường và 7 chi phường cai quản 7 hạng thợ với 149 người thuộc dòng họ Nguyễn, Triệu, Trần, Đinh, Vũ, Hoàng, Ngô, Đỗ… thời kỳ hưng thịnh nhất của làng nghề là các nghệ nhân tỏa ra 4 phương, mang tinh hoa đến khắp mọi miền đất nước. Vào thời Nguyễn, chính các nghệ nhân Đồng Xâm đã vào tận Huế để chạm trổ cung kiếm, đồ trang sức cho triều đình. Và cũng chính họ cùng các thợ bạc ở Châu Khê, Định Công lập ra phố Hàng Bạc ở Hà Nội ngày nay.
Hiện nay, thế mạnh của Đồng Xâm xoay quanh ba dòng sản phẩm chính: đồ trang sức, mỹ nghệ và đồ thờ cúng. Đồ trang sức gồm nhiều loại như: dây chuyền, nhẫn, hoa tai, lắc, vòng, trâm, thánh giá… bằng bạc. Đặc biệt, mặt hàng được khách hàng ưa chuộng và đông hộ gia đình làm nhất là đồ thờ cúng, từ các loại đỉnh, vạc, lư hương, đĩa quả, chân đèn, ngai… hàng chạm bạc Ðồng Xâm nổi bật hơn so với hàng bạc của các nơi khác về hình khối, dáng vẻ sản phẩm, thủ pháp xử lý sáng - tối nhờ tận dụng đặc tính phản quang của chất liệu bạc. Ðặc trưng của sản phẩm Ðồng Xâm là sự điêu luyện và hoàn hảo tới mức tối đa, cũng chính vì thế mà đáp ứng được nhu cầu của các khách hàng khó tính.
Làng nghề Kim hoàn Kế Môn - Thừa Thiên Huế
Làng Kế Môn thuộc huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế là làng nghề kim hoàng nổi tiếng hơn 300 năm nay. Vị tổ của làng nghề này là ông Cao Đình Độ, người làng Cẩm Tú, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa, di cư vào làng Kế Môn vào cuối đời chúa Nguyễn Phúc Khoát. Đến đời Vua Quang Trung, ông Độ được triệu vào cung lập Cơ vệ ngành ngân tượng chuyên làm đồ trang sức cho Hoàng gia. Đến đời Vua Gia Long, Cao Đình Độ và Cao Đình Hương (con trai ông) vẫn được giữ lại làm ngân tượng cho đến khi mất (1810; 1821).
Sản phẩm kim hoàn ở Kế Môn nổi tiếng có chất lượng tốt so với nhiều nơi khác với kỹ thuật tay nghề tinh xảo và chạm khắc cầu kỳ được làm ra bởi những người thợ có kinh nghiệm, khéo tay và giàu khiếu thẩm mỹ sáng tạo, thể hiện rõ nhất là trên các đồ trang sức như vòng, kiềng, nhẫn, lắc, dây chuyền, khuyên tai bằng vàng hoặc bạc.
Làng nón Tây Hồ - Phú Vang - Thừa Thiên Huế
Làng nghề Tây Hồ nằm bên dòng sông Như Ý, thuộc xã Phú Hồ, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế và cách trung tâm thành phố khoảng chừng 12 km. Làng nghề truyền thống làm nón hình thành cách đây hàng trăm năm và những chiếc nón bài thơ xuất hiện trong khoảng từ những năm cuối thập kỷ 50 – đầu thập kỷ 60 của thế kỷ XX.
Nón lá Tây Hồ nổi tiếng bởi độ mỏng, thanh, màu sắc nền nã và đường kim, mũi chỉ đều, đẹp nên người tiêu dùng rất yêu chuộng. Nón lá là vật trang sức làm duyên thêm nét đẹp của những thiếu nữ và là vật che nắng hữu hiệu của nhiều người. Người dân quê đi chợ, đi làm ruộng không thể thiếu chiếc nón lá đội đầu. Nón lá đã gắn bó với cuộc sống của người nông dân Tây Hồ một nắng hai sương trên đồng ruộng một cách tự nhiên và bền bỉ dù cuộc sống đã có nhiều đổi thay. Không chỉ nổi tiếng với nón lá bài thơ, dân làng Tây Hồ còn rất khéo léo khi tạo ra những chiếc nón lá kè hai lớp bền, đẹp, đội mát.
Về thăm làng nghề truyền thống Tây Hồ, du khách du lịch xứ Huế sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp độc đáo, đặc sắc của từng chiếc nón bài thơ và ngắm nhìn quá trình làm nón trải qua 15 công đoạn khéo léo và tinh tế.
Làng Điêu khắc gỗ Kim Bồng - Hội An, Quảng Nam
Kim Bồng là làng nghề chạm trỗ điêu khắc gỗ nổi tiếng từ xa xưa. Kim Bồng thuộc phường Cẩm Kim, thành phố Hội An. Làng nghề được sáng lập từ thế khỉ 15 do ông Tổ là người Thanh Hóa di cư vào Nam dừng chân tại đất Kim Bồng tức tại Cẩm Kim – Hội An thời bấy giờ. Đi cùng ông có 4 tộc Phan, Trương, Huỳnh, Nguyễn. Cuối thế kỷ 16, đầu thế kỷ 17 nghề mộc Kim Bồng bắt đầu phát triển nhờ sự phồn thịnh của thương cảng Hội An. Đến thế kỷ 18, nghề mộc Kim Bồng đã phát triển mạnh mẽ và thịnh đạt thành làng nghề với ba nhóm nghề rõ rệt: nghề mộc xây dựng các công trình kiến trúc đô thị, nghề mộc dân dụng và nghề đóng tàu thuyền mộc.
Nghệ nhân làng mộc Kim Bồng từng tự hào với việc cha ông họ đã được Vua chúa nhà Nguyễn mời ra Kinh đô xây dựng và tôn tạo các công trình thành quách, lăng tẩm. Nghề mộc ở đây có nguồn gốc xuất xứ từ miền Bắc, được các nghệ nhân mộc làng Kim Bồng học hỏi, phối hợp với nghệ thuật chạm khắc của người Chăm, Trung Hoa và Nhật Bản để tạo nên những tác phẩm điêu khắc gỗ mang tính mỹ thuật và triết học cao.
Sản phẩm điêu khắc gỗ của Kim Bồng đã hiện diện ở nhiều gia đình, nhiều địa phương trong nước và nhiều quốc gia ở 5 châu lục.
Làng nghề đúc đồng Phước Kiều - Quảng Nam
Làng nghề đúc đồng Phước Kiều thuộc xã Điện Phương, huyện Điện Bàn. Làng đúc đồng Phước Kiều là một trong số những làng nghề truyền thống nổi tiếng trong số những làng nghề truyền thống của đất Quảng. Đi dọc theo quốc lộ 1A thuộc địa phận xã Điện Phương, dọc hai bên đường du khách có thể nhìn thấy rất nhiều các cửa hàng trưng bày rất nhiều sản phẩm của làng nghề.
Theo ghi chép lịch sử (Việt Nam gia phả), làng nghề được hình thành từ thế kỷ thứ 16, khi ông Dương Không Lộ, quê xã Đề Kiều, Tổng Bình Quân, châu Thất Truyền, phủ Tường Khánh, tỉnh Lạng Sơn; trên bước đường đi làm ăn đã đặt chân đến phủ Điện Bàn khai khẩn 10 mẫu đất hoang để làm nghề đúc đồng, đổi tên là làng Phước Kiều. Và từ đó đến này cùng với bao biến động, thăng trầm của đất nước làng nghề vẫn được duy trì và phát triển cho đến ngày nay. Danh tiếng của làng nghề không còn bó hẹp trong địa phận của Quảng Nam - Đà Nẵng mà nó đã vươn ra xa khắp các tỉnh thành trong cả nước, từ niềm trung du phía Bắc cho đến vùng rừng núi xa xôi.
Ngày nay với vị trí địa lý thuận lợi, nằm kề bên Quốc lộ 1A, nằm trên trục nối hai Di sản Văn hoá Thế giới: Đô thị cổ Hội An và Khu đền Tháp Mỹ Sơn; cùng với danh tiếng có từ lâu đời, ngành du lịch những năm gần đây đã đưa làng nghề đúc đồng Phước Kiều trở thành một trong những điểm du lịch hấp dẫn. Đặc biệt, tháng 10/2006 làng nghề đúc đồng Phước Kiều đã được Tổng cục Du lịch chọn làm điểm tham quan của các Bộ trưởng Du lịch tham dự Hội nghị APEC 2006.
Người thợ đúc Phước Kiều tạo ra nhiều chủng loại sản phẩm phục vụ cho việc tế lễ, hội hè và vật dụng sinh hoạt hàng ngày như: chuông đồng, chiêng, kiểng, mõ, phèng la, lư hương, chân đèn, bình cổ… và một số nhạc cụ bằng đồng.
Làng nghề gốm Bàu Trúc - Ninh Thuận
Làng nghề cổ truyền gốm Bàu Trúc là làng gốm cổ ở Đông Nam Á, tại thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, cách Phan Rang - Tháp Chàm khoảng 10 km về hướng Nam. Tại đây du khách có thể xem những nghệ nhân người Chăm trực tiếp thao tác làm ra những sản phẩm gốm bằng đôi bài tay khéo léo của mình, xem những bãi nung gốm lộ thiên và mua sắm sản phẩm gốm làm quà lưu niệm.
Sản phẩm gốm rất độc đáo, được làm hoàn toàn bằng tay khéo léo cùng những công cụ thô sơ như vòng tre, vỏ sò để tạo ra những đường nét hoa văn trên sản phẩm gốm. Nghề làm gốm rất công phu, vật liệu đóng một vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra sản phẩm gốm ở Bàu Trúc. Đó là một loại đất sét đặc biệt được lấy bên bờ sông Quao, đem về đó đập nhỏ và trộn với cát mịn nhào nhuyễn. Lượng cát được trộn vào tuỳ thuộc theo kích thước và công dụng của mỗi loại sản phẩm. Do đó gốm Bàu Trúc hoàn toàn khác so với gốm của những nơi khác.
Làng nghề thổ cẩm Chăm Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ, Ninh Thuận
Rời làng gốm Bàu Trúc, đi về hướng Đông Nam khoảng 3 km, du khách sẽ đến thăm làng dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ, người Chăm gọi là Chakleng.
Nét độc đáo của làng nghề dệt là dệt theo dạng thủ công truyền thống, những sản phẩm thổ cẩm làm ra vẫn còn lưu giữ gần như nguyên vẹn trong từng công đoạn, bí quyết, chất liệu, hoa văn của thời xa xưa để lại. Đến đây, du khách sẽ được chứng kiến đôi bàn tay thuần thục của những người thợ, sự khéo léo của các nghệ nhân để làm nên sản phẩm thổ cẩm tuyệt đẹp.
Trong những năm gần đây sản phẩm thổ cẩm Mỹ Nghiệp - Chung Mỹ ngày càng đa dạng và phong phú: ngoài chăn, áo, người ta còn làm các loại khác như cà vạt, túi xách, bóp, ví… để phục vụ khách mua quà lưu niệm trong chuyến du lịch về Ninh Thuận.
Làng nghề gốm sứ Lái Thiêu - Bình Dương
Bình Dương là một tỉnh khá nổi tiếng với hệ thống các làng nghề thủ công truyền thống như sơn mài, gốm, đúc đồng, chạm khắc,… trên khắp các địa bàn của tỉnh. Trong số các làng nghề kể tên ở trên thì làng nghề gốm sứ Bình Dương là một trong những thương hiệu gốm nổi tiếng trong và ngoài nước. Nhờ đôi bàn tay khéo léo cùng với óc sáng tạo tuyệt vời đã tạo ra vô số các sản phẩm gốm với đầy đủ các mẫu mã khác nhau.
Các sản phẩm gốm sứ sản xuất ở đây đều mang những đặc điểm riêng biệt, bóng, bền, đẹp, mẫu mã phong phú được người tiêu dùng ưa chuộng. Nghề làm gốm sứ sông Bé trước đây và Bình Dương ngày nay đã phát triển đến trình độ cao từ đồ gia dụng, đồ trang trí mỹ nghệ đến đồ sứ công nghiệp. Trong những năm vừa qua, gốm sứ Bình Dương ngày một phát triển không chỉ xuất được hàng đi nước ngoài mà còn giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động tại địa phương. Tạo nên một nét đẹp văn hóa, lịch sử truyền thống của người dân Tân Phước Khánh từ bao đời nay.
Làng Tranh sơn mài Tương Bình Hiệp - Bình Dương
Nổi tiếng nhất ở làng tranh sơn mài Bình Dương là làng tranh Tương Bình Hiệp, nằm cách thành phố Thủ Dầu Một 7 km về phía bắc. Đến đây, du khách sẽ được chứng kiến từng công đoạn của nghề truyền thống sơn mài chỉ có ở Việt Nam. Với hàng trăm hộ làm tranh sơn mài, có hộ chỉ làm một hai công đoạn của tấm tranh rồi giao lại cho các hộ khác làm những công đoạn tiếp theo.
Có thể nói ở Tương Bình Hiệp, nghề làm tranh sơn mài đã được công nghiệp hóa với những dây chuyền sản xuất rạch ròi nhưng hoàn toàn mang tính gia đình, tinh xảo nhẹ nhàng mang đậm phong cách Á Đông. Những sản phẩm tranh sơn mài Bình Dương được người yêu tranh Việt Nam và thế giới ưa chuộng mua về treo trong nhà một cách trang trọng.
Làng dệt thổ cẩm Châu Giang - An Giang
Dệt Thổ Cẩm là một nghề truyền thống lâu đời của người Chăm ở Tân Châu (An Giang). Những người phụ nữ Chăm ở đây đều thành thạo, nhuần nhuyễn. Từ nhỏ, họ đã được học dệt và đến khi trưởng thành thì trở thành những người thợ dệt chuyên nghiệp của vùng.
Đây là làng nghề mang nét đẹp và chiều sâu văn hoá giàu bản sắc của thổ cẩm dân tộc Chăm. Thổ cẩm Châu Giang không những mang nét đẹp truyền thống của thổ cẩm mà còn mang nét đặc sắc của văn hoá Chăm với các đường nét lạ độc đáo với nhiều loại sản phẩm thổ cẩm đa dạng như: xà rông, khăn choàng, nón, áo khoác… nguyên liệu để dệt là tơ sợi và nhuộm bằng màu tự nhiên từ mủ cây, vỏ cây và trái cây, làm cho màu sắc trên sản phẩm rất đặc biệt và bền. Hoa văn được dệt lên các đồ vật đều có ý tưởng sáng tạo từ truyền thống đến hiện đại càng làm tăng thêm giá trị nghề dệt nơi đây.
Nếu có dịp về thăm miền Tây, hãy ghé thăm Làng dệt thổ Cẩm Châu Giang ở An Giang để ngắm nhìn các sản phẩm truyền thống vô cùng đẹp mắt của những nghệ nhân nơi đây và hiểu nhiều hơn về một nét văn hóa khác của làng nghề này.
Với những giá trị vốn có, các làng nghề truyền thống là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa, nghệ thuật của ông cha qua bao đời, nhiều làng nghề đã và đang phát triển vươn ra thế giới, nhưng cũng có những làng nghề đang dần mai một. Chính vì thế, làng nghề hiện nay rất cần sự quan tâm nhiều hơn nữa và có những giải pháp hỗ trợ để làng nghề ngày càng phát triển.../.
https://doanhnghiepthuonghieu.vn/lang-nghe-truyen-thong-nhung-diem-nhan-van-hoa-dac-sac-655291681-p42915.html