Ngày xưa có con cò và con cốc chơi với nhau, mỗi con một tính một nết. Con cò thì lanh lợi, khôn ngoan nhưng lại lười biếng, co chân ngủ suốt ngày và hay bắt nạt, lừa gạt con cốc. Con cốc thì hiền lành thật thà, chăm chỉ siêng năng.
Một hôm, cò nói với cốc:
- Cốc ơi, mày có cái mỏ dài, lại mò cá giỏi. Mày chịu khó ra ruộng bờ sông kia, mỗi buổi mò lấy vài con chúng ta cùng ăn.
Cốc hiền lành, nhưng phàn nàn nói lại:
- Chị cũng là giống cò chuyên bắt tôm cá, vậy tôi với chị cùng đi, càng được nhiều.
Cò mới tán tỉnh rằng:
- Hai người cùng đi, ai trông nhà, lỡ có con rắn hay con quạ cắp mất trứng thì khốn.
Cốc thật thà đi mò, nhưng được con cá tép nào nó tiện mỏ xốc luôn vào ruột. Lúc về chỉ quắp được vài con cá nhỏ mang về cho cò. Nhiều lần như thế, cò liền nghĩ ra một mẹo bắt cốc mò được con cá nào cũng phải mang về hết cho mình, liền nịnh cốc:
- Cốc à, ta có cái vòng xinh xắn, chị sếu mới tặng cho, ta thấy cốc thật thà hiền lành, ta tặng lại cốc. Lại đây, ta đeo vào cổ cho nào.
Cốc thấy cái vòng cổ đẹp thì thích quá. Nó giục cò đeo vào cổ cho mình. Nhưng cái vòng nhỏ làm cho cò phải hết sức mới cho vòng lọt xuống cổ cốc được. Vòng đeo vào cổ rồi, cốc lấy làm mãn nguyện lắm, bèn nhanh nhảu ra ruộng bắt cá. Nhưng mỗi lần mò được con cá, nó định nuốt vào bụng thì lại cứ nghẽn ở cổ vì cái vòng ở ngoài thắt chẹn lại, nó đành quắp về cho cò. Cứ thế, cứ thế, mỗi lần nó thèm con cá to nhưng không sao nuốt được đành lại thật thà đem dâng cò.
Cò ăn cá no bụng mới nói:
- Mày không ăn được con to thì có con tép tôm nào nho nhỏ cố nuốt lấy mà sống.
Con vạc đứng trên cây cao chứng kiến cảnh ấy mới nghển cổ ca rằng:
- Cốc mò cò xơi - Cốc mò cò xơi - Cốc mò cò xơi
Từ những chuyện trên mà có câu thành ngữ “Cốc mò, cò xơi”. Đó cũng là bài học cho mọi người sống thật thà, chăm chỉ siêng năng nhưng phải tỉnh táo để nhận ra những kẻ “Khẩu phật, tâm xà”, những kẻ “Bụng gian, miệng thẳng”. Nói thì dễ thế đấy, nhưng để nhận ra kẻ xấu đâu phải dễ dàng bởi vì “Sông sâu còn có kẻ dò, lòng người nham hiểm ai đo cho cùng”.
Người Hà Nội
http://nguoihanoi.com.vn/chuyen-xua-tich-cu-coc-mo-co-xoi_258935.html