Rào rào. Cơn mưa mùa hạ ngang qua cho thỏa thuê khát thèm sau nắng hạn dài ngày. Mưa gột rửa bụi bặm. Mưa tưới tắm cỏ cây. Vạn vật reo vui. Lòng người phấn khởi. Mưa tạnh. Chân vui bước dọc con mương, ngắm cánh đồng bát ngát. Giọt nước li ti trên nhành cỏ làm mát bàn chân. Tôi đưa mắt chú ý đến chú cá nhỏ theo nước ngược lên đang di chuyển trên thảm cỏ xanh phía trước. A! Cá rô đồng. Chú cá gợi nhớ về khung trời ấu thơ.
Thời chúng tôi ngày ấy, cá rô đồng chẳng lạ lẫm gì. Còn nhớ như in, vào những ngày hè tháng sáu, trời nắng hầm hập như nung như đốt. Thế mà, chẳng ai bảo ai, mỗi đứa xách cái giỏ ra đồng móc cua, móc cá. Đưa tay thọc sâu vào trong lỗ là y rằng móc ra được đôi ba chú cá đang ẩn nấp trong đó. Chúng tôi cũng đáo để ra trò. Chỉ cần phát hiện ra khúc mương động đậy dưới nước là bảo nhau be bờ, tát cạn rồi xúm vào bắt. Chốc chốc được cả một mớ cá rô tươi roi rói, nhảy tanh tách trong giỏ. Chao ôi! Nhìn thích ơi là thích. Những người bạn năm ấy giờ đã mỗi đứa một phương. Năm tháng vô tình. Dòng đời tất bật. Mà kỉ niệm ngày nào còn đọng mãi trong tim.
Đầu mùa mưa, đàn rô con thích thú chạy ngược theo dòng nước, bơi vào con kênh rạch nhỏ. Đám trẻ chúng tôi lại xúm xít ngắm nghía đàn cá bơi và hô lên nghe chừng thích thú lắm. Tiếng cười giòn tan hòa cùng tiếng gió rì rào trên vùng quê nghèo đến tận giờ tôi chẳng thể nào quên.
Bắt cá sướng tay nhất vào cuối mùa mưa. Sau những cơn mưa lũ lượt kéo về, cánh đồng mênh mông màu trắng bạc. Rồi cạn dần đọng thành những vũng nước nhỏ. Chúng tôi đã chờ lâu lắm rồi. Mỗi đứa một chiếc giỏ trên tay, chọn cho mình vũng nước. Òa! Bao nhiêu là cá. Cảm giác cá khắp nơi chạy vào trong vũng nước này. Tuyệt diệu làm sao! Tất cả say sưa bắt cá. Đến trưa, mỗi đứa xách giỏ cá đầy mang về. Chân vui nhảy bước trên đường. Lòng hân hoan, vui sướng. Người vui nhất có lẽ là mẹ. Khuôn mặt rạng ngời, mẹ xoa đầu tôi, khen tấm tắc:
- Chà! Út của mẹ giỏi lắm nha!
Tôi đổ cá ra chiếc chậu khá sâu để chúng không nhảy ra ngoài. Ô kìa! Đàn cá xúm xít di chuyển trong thau nom vui mắt quá! Cá rô đồng không to lắm, chỉ bằng ba ngón tay cái đổ lại nhưng mà quẫy khỏe và rất nhanh. Thừa cơ hội là chúng nhảy ra ngoài và thoăn thoắt tìm lối tẩu thoát lúc nào không hay. Cá rô đồng có biệt tài lách rất nhanh, khỏe. Vì vậy, nhà ai không may bị tắc cống, chỉ cần thả vào đó vài chú cá rô to khỏe là vài tiếng sau cống được thông ngay như có ông tiên hóa phép màu.
Cá rô đồng là món ăn giàu dinh dưỡng, có thể chế biến thành nhiều món ngon như: rán giòn, nấu canh cải... Mỗi món có hương vị riêng nhưng không kém phần hấp dẫn. Món ăn giản dị, rẻ và dễ kiếm nhưng hao cơm lắm. Món ăn đậm đà chất quê ấy với tôi có giá trị cho đến tận bây giờ. Đó cũng là ân tình tôi dành trọn cho quê hương.
Cánh đồng xưa vẫn còn đây, nhưng giờ bắt được mẻ cá rô đồng thì thật hiếm. Đôi lúc thèm món ăn quê bình dị này, tôi lại xách làn ra chợ làm lấy nửa cân về nấu canh rau cải. Dù chế biến thế nào chẳng thể sánh nổi với vị cá tự nhiên vừa ngọt nước và chắc thịt. Thỉnh thoảng, số hên mua được mớ cá rô đồng tự nhiên, cảm giác vui sướng lắm. Hôm đó, cả nhà lại thưởng thức món ăn đồng quê đậm đà hương vị.
Trẻ con bây giờ không được xách giỏ bắt cá sau những ngày mưa. Với chúng, chú cá rô đồng trở nên lạ lẫm. Nhìn cánh đồng quê bạt ngàn sắc xanh bao phủ, tôi lại nhớ về những người bạn thuở bắt cá, chăn trâu. Những người bạn đã cùng tôi làm nên một tuổi thơ dữ dội. Giờ đứa nào đứa ấy đã có vợ, có chồng, có con. Mỗi lúc có dịp gặp nhau hàn huyên lại cười phá lên khi nhắc về chuyện cũ. Tôi nhớ cả nụ cười rạng ngời của mẹ mỗi lần xách giỏ cá nặng trên tay; nhớ tuổi ấu thơ trong veo như giọt nước mưa đầu mùa. Tất cả len lỏi rồi ngự trị trong tâm trí để ngay cả trong giấc chiêm bao tôi cũng luôn nhớ về.
Người Hà Nội
http://nguoihanoi.com.vn/nho-mot-thuo-ro-dong_262149.html