Mừng sinh nhật tuổi 60, Tạp chí Nghiên cứu Văn học nhận Bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Ảnh: HT
“Ngôi đền thiêng” nghiên cứu văn học
Theo PGS.TS Nguyễn Kim Châu (Đại học Cần Thơ), Tạp chí Nghiên cứu Văn học là lá cờ đầu, là “ngôi đền thiêng” của giới nghiên cứu văn học… PGS.TS Đoàn Lê Giang thì cho rằng, tạp chí đã vượt ra khỏi phạm vi là cơ quan ngôn luận của một viện nghiên cứu để trở thành một địa chỉ uy tín, ảnh hưởng đến xã hội. Tạp chí đã làm được nhiều việc quan trọng, chuyển hướng kịp thời, khi đất nước đổi mới cũng đổi mới theo hướng tiên phong, tích cực, tiến bộ chứ không đổi mới quá đà.
Là cơ quan ngôn luận của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam và gắn kết trực tiếp với Viện Văn học, tròn 6 thập kỷ qua, tạp chí đã xuất bản được 580 số và đăng trên 9000 tiểu luận khoa học, góp phần thúc đẩy sự phát triển khoa nghiên cứu, xứng đáng giữ vai trò trung tâm ngôn luận về khoa học văn học của cả nước.
Đặc biệt, tạp chí là nơi tập trung tinh hoa của giới nghiên cứu văn học, khi lãnh đạo tạp chí qua các thời kỳ đều là các nhà khoa học, chuyên gia nổi tiếng như: GS Đặng Thai Mai (Chủ nhiệm, 1960-1976), nhà lý luận phê bình văn học Hoài Thanh (Thư ký tòa soạn, 1960 - tháng 2/1969), nhà lý luận phê bình văn học Vũ Đức Phúc (Tổng Biên tập, 1970-1976), GS Phong Lê (Tổng Biên tập, 1989 -tháng 10/1995), nhà thơ Hoàng Trung Thông (Tổng Biên tập, 1977 - 1985), GS Hà Minh Đức (Tổng Biên tập, tháng 11/1995 - tháng 10/2003), PGS.TS Phan Trọng Thưởng (Tổng Biên tập, 2004 - tháng 8/2013) , PGS.TS Nguyễn Hữu Sơn (Tổng Biên tập, tháng 3/2017 đến nay)…
Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Sơn - Phó Viện trưởng Viện Văn học, Tổng Biên tập Tạp chí Nghiên cứu Văn học, có thể khẳng định, trong suốt 60 năm qua, tạp chí vẫn duy trì không khí học thuật, có những bước phát triển đáng ghi nhận. Ngay trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, tạp chí vẫn xuất bản đều đặn với số lượng lớn, góp phần đắc lực vào công cuộc xây dựng nền văn nghệ tiên phong chống xâm lược, đấu tranh thống nhất đất nước. Trong khoảng 10 năm sau hòa bình và những sóng gió thời hậu chiến, tạp chí tiếp tục gắn bó cùng số phận dân tộc, đất nước. Bước sang giai đoạn đổi mới, tạp chí vẫn đứng vững, ra đúng kỳ hạn, đúng tiến độ và cơ bản vẫn giữ được vai trò là cơ quan ngôn luận hàn lâm, có uy tín trong đời sống nghiên cứu, lý luận phê bình văn học của cả nước.
“Trong những năm gần đây, tạp chí mở rộng hoạt động dịch thuật, thâu nhập các nguồn lý luận mới mẻ, tiến bộ, phù hợp với xu thế hội nhập và phát triển đất nước. Nối tiếp truyền thống, tạp chí chú trọng hướng tới các vấn đề khoa học cơ bản, chuyên sâu, bám sát tôn chỉ, mục đích để có những đóng góp thiết thực vào đời sống nghiên cứu, giảng dạy, mở rộng giao lưu văn học khu vực và quốc tế…” - PGS.TS Nguyễn Hữu Sơn nhấn mạnh.
“Đặt hàng” chặng đường mới
Mừng Tạp chí Nghiên cứu Văn học tuổi 60, GS Phong Lê, GS.NGND Hà Minh Đức, GS Trần Đình Sử, PGS. TS Đoàn Lê Giang, PGS.TS Nguyễn Kim Châu… đã cùng chia sẻ những ký ức buổi đầu “gặp gỡ” tạp chí của mình. Mỗi người mỗi câu chuyện nhưng gần như tựu chung trong niềm yêu mến những trang tạp chí ngay từ thuở còn đi học, từ thuở còn ngồi trên ghế giảng đường… GS Trần Đình Sử kể, năm 1981 ông có bài viết đầu tiên được đăng trên tạp chí nhưng ngay từ năm 1960 ông đã có được tờ tạp chí số đầu tiên và đến giờ đã sưu tập được gần như đầy đủ 580 số tạp chí. Với ông, Tạp chí Nghiên cứu Văn học - một tờ tạp chí tập trung thể hiện nghiên cứu khoa học chất lượng cao, rất đặc trưng mà vẫn cập nhật các vấn đề thời sự, đã trở thành một cái gì đó không thể thiếu được trong cuộc đời của ông.
GS Phong Lê vẫn nhớ như in buổi đầu ông được phân công về công tác ở Viện Văn học với biết bao bỡ ngỡ, lo lắng để rồi rất lấy làm hãnh diện khi được làm việc cùng GS Đặng Thai Mai, nhà lý luận phê bình Hoài Thanh, được là thành viên trong tòa soạn Tập san Nghiên cứu Văn học (tiền thân của Tạp chí Nghiên cứu Văn học) trong suốt 43 năm. “Thật may mắn, trong vai trò người chữa bông in của tòa soạn, tôi được chứng kiến sự bận rộn của toàn Viện cho số báo này (số 1), là nơi hội tụ những gương mặt học thuật sáng giá và những bài có giá trị khoa học cao. Tôi vẫn còn giữ tập bông in số đầu tiên và coi như tài liệu gối đầu giường… Đến giờ, tôi vẫn ấn tượng với cách duyệt, cách chữa trên từng câu, từng chữ làm sáng những ý tưởng, câu văn của Hoài Thanh” - GS Phong Lê nói.
Nhắc nhớ những kỷ niệm ấy để rồi các nhà nghiên cứu, các chuyên gia “đặt hàng” tạp chí ở chặng đường mới. Theo GS Hà Minh Đức, trong suốt 60 năm qua, tạp chí đã có được một khối lượng tác phẩm nghiên cứu khoa học có giá trị lớn. Vậy nên rất cần được khai thác chứ không nên để lãng phí trong kho. TS Hồ Quốc Hùng (Đại học Văn Lang) cho rằng tạp chí cần kết nối mở rộng trực tiếp tới các cơ sở đào tạo, các chủ đề cần có hướng mạnh bạo hơn, táo bạo hơn. PGS.TS Nguyễn Kim Châu “đặt hàng” cụ thể hơn như mở rộng vùng nghiên cứu đồng thời bên cạnh việc nghiên cứu chuyên sâu, tạp chí nên tiếp cận rộng rãi hơn với công chúng, đặc biệt là với sinh viên. “Sao tạp chí không số hóa một số tài liệu, những tài liệu chất lượng cao thì có thể bán” - PGS.TS Nguyễn Kim Châu gợi ý.
Người Hà Nội
http://nguoihanoi.com.vn/noi-tap-trung-tinh-hoa-cua-gioi-nghien-cuu-van-hoc_261836.html